W dzisiejszych czasach, twórczość Aldousa Huxleya i George'a Orwella niezmiennie inspiruje i fascynuje. Ich dzieła "Nowy wspaniały świat" i "1984" przedstawiają wizje świata, które z jednej strony wywołują grozę i niepokój, z drugiej zaś budzą nasze zainteresowanie. Czy ich wizje były tylko wynikiem wyobraźni autorów, czy też może były inspirowane przez kwestie, które usłyszeli w Towarzystwie Fabiańskim?
"1984" George'a Orwella i "Nowy wspaniały świat" Aldousa Huxleya to dwie różne wizje przyszłości, które ukazują różne aspekty społeczeństwa i rządu. "1984" pokazuje dystopijną rzeczywistość, w której władza jest absolutna i ogranicza wolność jednostki, natomiast "Nowy wspaniały świat" opowiada o świecie, w którym ludzie są kontrolowani poprzez chemiczne środki i rozrywkę. Obydwa te dzieła odnoszą się do kontroli społeczeństwa i jednocześnie pokazują skrajne rzeczywistości, w których jedna grupa społeczna jest poddawana kontroli i przemocy, a druga grupa jest odpowiedzialna za to i korzysta z przewagi.
W "Roku 1984" Orwell pokazuje, jak rząd i jego aparat bezpieczeństwa wykorzystują kontrolę nad informacjami i propagandę, aby utrzymać swoją władzę nad biednymi i uciemiężonymi mieszkańcami. W "Nowym wspaniałym świecie" Huxley opowiada o świecie, w którym elity inteligenckie i bogate korzystają z nauki i technologii, aby utrzymać swoją pozycję władzy i kontroli nad resztą społeczeństwa. Obie wizje są przerażające, ale pokazują różne aspekty kontroli i nierówności społecznych.
Współczesne tendencje i zjawiska, takie jak globalizacja, rosnąca nierówność społeczna, kontrola władz nad środkami masowego przekazu, szpiegowanie i kontrola obywateli przez rządy, rosnąca rola technologii w życiu codziennym, a także coraz większe zagrożenie ze strony rządów i korporacji w kontekście prywatności i swobód obywatelskich, odzwierciedlają niektóre z koncepcji opisanych w powieściach George'a Orwella i Aldousa Huxleya.
Przykładowo, współczesne sposoby szpiegowania i kontroli obywateli przez rządy można znaleźć na całym świecie.
Program PRISM, którym dysponuje amerykański wywiad i pozwala mu na monitorowanie danych i komunikacji internetowej osób na całym świecie.
Chiński system kontroli obywateli, który korzysta z technologii rozpoznawania twarzy i sztucznej inteligencji, aby śledzić i kontrolować ruchy obywateli w kraju.
W Europie Unii niektóre kraje, takie jak Niemcy, Włochy i Francja, wprowadzają ustawy, które pozwalają im na monitorowanie komunikacji elektronicznej obywateli.
W Rosji rząd korzysta z sieci kamer monitorujących, aby śledzić i kontrolować ruchy obywateli w kraju.
W niektórych krajach Bliskiego Wschodu, takich jak Arabia Saudyjska, władze wykorzystują technologie monitorowania i śledzenia, aby śledzić i kontrolować ruchy swoich obywateli.
W dziełach wymienionych autorów, jako ważny element kontroli społeczeństwa i utrzymywania rządów w mocy, poruszona została również dezinformacja. W "1984" George'a Orwella rząd stosuje dezinformację i kontrolę informacji, aby utrzymać kontrolę nad ludźmi i kształtować ich myślenie. Z kolei w "Nowym wspaniałym świecie" Aldousa Huxleya, elity rządzące wykorzystują sztuczne doznania i reklamy, aby kształtować zachowania i postawy ludzi. Oba te dzieła pokazują, jak dezinformacja może być narzędziem kontroli i manipulacji społeczeństwem i bez problemu możemy odnaleźć odzwierciedlenie tych działań w naszej rzeczywistości.
W obu dziełach, tj. "1984" George'a Orwella i "Nowy wspaniały świat" Aldousa Huxleya, poruszana jest również kwestia przeludnienia. W "1984" opisywane jest, że ludność jest zmuszana do życia w skrajnie zatłoczonych miastach, a rząd wprowadza surowe rządy, aby kontrolować populację. Natomiast w "Nowym wspaniałym świecie" opisywany jest świat, w którym populacja jest kontrolowana przez chemiczne środki i kontrolę rozrodczości. W obu koncepcjach, przeludnienie jest widoczne jako poważne wyzwanie dla społeczeństwa i rządu, które muszą znaleźć sposoby na jego kontrolowanie. W powieści Aldousa Huxleya "Nowy wspaniały świat" rodzina jest wykształcona i kontrolowana przez rząd, a proces rozmnażania jest planowany i kontrolowany. W wyniku tego brak jest prywatności i spontanicznej miłości, a ludzie są hodowani do określonych zadań i zawodów. Obecnie nie ma wyraźnych analogii do tego w kontekście procesu rozmnażania, jednak w niektórych krajach wciąż istnieją polityki kontrolowania i planowania rodziny, zwłaszcza w kontekście kontrolowania wzrostu ludności i zapewnienia dobrobytu narodu.
W obu powieściach widać odmienny stosunek do kwestii sprawiedliwości, prawa kobiet i niepełnosprawnych. W "Roku 1984" rządowi przypisuje się działania zmierzające do zniweczenia praw kobiet i utrzymania równości społecznej poprzez bezwzględne kontrolowanie ciała i seksualności, a niepełnosprawni są odsuwani na margines społeczeństwa i dyskryminowani. W "Nowym wspaniałym świecie" sytuacja jest inna - nie ma już chorób i kalectwa, ale ludzie są kontrolowani od poczęcia i modyfikowani genetycznie, aby zapewnić idealną równość i brak niepokojów społecznych. W obu przypadkach widać kontrolę nad jednostkami i brak prawa do wolności i wyboru.
Nie można jednoznacznie stwierdzić, czy życie na Ziemi zmierza w kierunku opisanym w obu powieściach. Można argumentować, że współczesne tendencje i zjawiska społeczne oraz polityczne odzwierciedlają niektóre z koncepcji opisanych w tych powieściach, ale jednocześnie istnieją też czynniki, które nas od tego odwracają.
Czynnikami, które nas odwracają od realizacji tych przerażających wizji, są między innymi:
Rozwijająca się demokracja i państwa prawa: Wiele krajów na świecie stara się utrzymywać i rozwijać swoje demokracje, co ogranicza możliwość powstania totalitarnego reżimu.
Edukacja i świadomość społeczeństwa: Edukacja i zwiększona świadomość ludzi na temat swoich praw i wolności jest kluczowa w zapobieganiu nadużyciom władzy.
Dostępność informacji: Dzięki rozwojowi technologii i internetu, ludzie mają łatwiejszy dostęp do informacji i zasobów, co umożliwia im śledzenie i krytykowanie rządu oraz instytucji.
Globalne organizacje i ruchy społeczne: Organizacje międzynarodowe i ruchy społeczne, takie jak ONZ, Amnesty International i ruchy na rzecz praw człowieka, mogą pomóc w ochronie i promocji praw jednostek na całym świecie.
Wolny rynek i własność prywatna: Systemy rynkowe i własność prywatna są często uważane za ważne mechanizmy ochrony przed nadużyciami ze strony państwa i zapewnienia swobody jednostki.
Różnorodność kulturowa i wolność wyznania: Różnorodność kulturowa i wolność wyznania stanowią bariery dla narzucania jednego, totalitarnego sposobu myślenia i życia.
Prawo i regulacje, które chronią nasze dane osobowe i nasze prywatne informacje, a także narzędzia, takie jak szyfrowanie i inne technologie bezpieczeństwa, które pomagają zabezpieczać nasze informacje przed nieautoryzowanym dostępem.
Wzrastająca świadomość społeczna dotycząca ochrony prywatności i bezpieczeństwa informacji online oraz aktywność organizacji obywatelskich, takich jak Electronic Frontier Foundation.
Poprzez zrównoważony rozwój możemy uniknąć skrajności opisanych przez Huxleya i Orwella, w których środowisko jest zaniedbane, a zasoby naturalne są wykorzystywane w sposób nieodpowiedzialny. Właściwie zarządzanie zasobami i dbanie o środowisko pozwala nam na zachowanie równowagi i zdrowego rozwoju, a także na zapewnienie, że nasze potomstwo będzie mieć dostęp do tych samych zasobów i środowiska, co my.
Jednak te czynniki same w sobie nie gwarantują, że zapobiegniemy wizjom zaprezentowanym w dziełach Orwella i Huxleya, ale stanowią krok w kierunku zapewnienia bardziej zrównoważonej przyszłości dla naszej planety i nas samych.
Towarzystwo Fabiańskie
Wszystkie poruszane kwestie w obu dziełach są aktualnymi wyzwaniami, z którymi musi zmierzyć się nasze współczesne społeczeństwo. I są to również bardzo zbieżne kwestie do tych, którymi od wielu dekad zajmują się członkowie Towarzystwa Fabiańskich. Wg wielu teorii istnieje duże prawdopodobieństwo, że Huxley i Orwell znali się osobiście i mogli być członkami tego stowarzyszenia, i użyć zasłyszane tam zagadnienia w swoich dziełach. Nie istnieją jednoznaczne dowody na to, ale dzieła te zawierają zbyt wiele elementów i koncepcji, oraz poruszają zbyt wiele tematów, które są zbieżne z kwestiami poruszanymi w kręgu towarzystwa, aby przejść obok tego obojętnie.
Fakty
Towarzystwo Fabiańskie zostało założone przez Sidneya Webb, Beatricę Potter, George'a Bernarda Shaw i Charlesa Booth w 1884 :-) roku. Ruch Fabiański został określony jako "stopniowe reformowanie", ponieważ jego przedstawiciele opowiadali się za powolnym przekształcaniem kapitalizmu w celu usunięcia według nich istniejącej niesprawiedliwości społecznej i stworzenia nowego systemu. Odrzucili oni teorię Karola Marksa i Fryderyka Engelsa o gwałtownej rewolucji proletariackiej jako sposobie na przejście do socjalizmu i uważali, że prawdziwa rewolucja polega na powolnym i ciągłym reformowaniu kapitalizmu bez naruszania demokracji, wolności i własności prywatnej. Nie określili jednak dokładnego momentu powstania nowego systemu. Uważali, że państwo powinno reprezentować interesy społeczeństwa i postulowali ingerencję państwa w sferę społeczną i gospodarczą. Proponowali, aby państwo inicjowało reformy społeczne poprzez wprowadzenie nowoczesnego ustawodawstwa socjalnego i prawa pracy, a także przejęcie przez państwo lub władze municypalne przedsiębiorstw użyteczności publicznej. Celem tych działań miało być zwiększenie statusu materialnego robotników.
Aktualnie, to think-tank i grupa ekspertów, w tym demografów, ekologów, ekonomistów i działaczy społecznych, którzy specjalizują się w różnych dziedzinach i pracują na rzecz zrównoważonego rozwoju.
Jako organizacja zabiegają o działania mające na celu zniwelowanie skutków nadmiernego wzrostu liczby ludności i zapewnienie zrównoważonej przyszłości. Celem towarzystwa od początku było rozwiązywanie najważniejszych problemów społecznych i politycznych poprzez wspólną dyskusję i wymianę poglądów. Zarządzanie Towarzystwem Fabiańskim odbywało się przez wybieranie przewodniczącego i zespołu zarządzającego, którzy odpowiadali za koordynację spotkań i dyskusji oraz za przedstawianie wyników swoich prac. W towarzystwie kładło się duży nacisk na wolność słowa i wymianę poglądów, co przyczyniło się do powstania wielu ciekawych i innowacyjnych pomysłów. Mówi się, że tam właśnie powstała koncepcja Zrównoważonego Rozwoju.
Zatem, czy były to tylko wizje?
Odpowiedź na to pytanie pozostanie tajemnicą, ale warto zastanowić się nad tym, jak bardzo te dzieła są związane z naszą rzeczywistością i co one mówią o naszym świecie. I choć powieści te opisują pesymistyczne wizje przyszłości, to nie oznacza to, że muszą się wszystkie spełnić. Orwell i Huxley być może chcieli nam przekazać jak będzie wyglądać świat za 100 lat jeśli nie wdrożymy zasad zrównoważonego rozwoju w życie. Posiadając tę wiedzę możemy się teraz skupić na budowaniu lepszego świata przez działania oparte na wartościach takich jak sprawiedliwość i empatia, oraz realizując cele zrównoważonego rozwoju. To jest nasza szansa na zbudowanie lepszej przyszłości.
Comments